ՊԱՏՄԱՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՇԵՆՔԵՐ
«ԶՎԱՐԹՆՈՑ» ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕԴԱՆԱՎԱԿԱՅԱՆ (ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՕԴԱՆԱՎԱԿԱՅԱՆ)
1981 թ.
Վերականգնված՝ 1993 թ.
Ճարտարապետներ` Արթուր Թարխանյան, Սպարտակ Խաչիկյան, Լևոն Չերքեզյան, Ժորժ Շեխլյան, կոնստրուկտոր` Սերգեյ Բաղդասարյան
Հայկական ԽՍՀ Պետական մրցանակ՝ 1985 թ.
Գտնվում է Երևանից 15 կմ արևմուտք՝ ՀՀ Արմավիրի մարզի Փարաքար գյուղի մերձակայքում:
Հիմնադրվել է 1961 թ.՝ «Արևմտյան» անունով: «Զվարթնոց» է վերանվանվել հետագայում: Նոր շենքը նախագծվել է 1974 թ., շահագործման է հանձնվել 1981 թ.: Կառույցի հեղինակները 1985
թ. արժանացել են Հայկական ԽՍՀ պետական մրցանակի:
«Զվարթնոց» օդանավակայանի կառուցումով Խորհրդային Հայաստանը ձեռք է բերել հանրապետությունն արտաքին աշխարհի հետ կապող հզոր փոխադրամիջոց` միջազգային չափանիշներին համապատասխանող թռիչքուղիներով։ Այդ շրջանում Խորհրդային Միությունում նման թռիչքուղիներ ունեին միայն Մոսկվա և Կիև քաղաքները։ Մեկ տարի գործելուց հետո Հայաստանի քաղավիացիայի վարչությունը ռեկորդ է սահմանել, տեղափոխելով 2.5 միլիոն ուղևոր:
Օդանավակայանն իր ծավալատարածական հորինվածքով, տպավորիչ համաչափություններով, ճշգրիտ երկրաչափական ու գեղագիտական ակցենտով ձուլված է տեղանքին՝ կազմելով նրա անբաժանելի մասը: Հեղինակները մաթեմատիկական ճշգրտությամբ կարողացել են օգտագործել ժամանակաշրջանի նյութատեխնիկական բազայի և շինարարական արվեստի նվաճումներն ու հնարավորությունները: Շենքի յուրահատուկ կրող կոնստրուկցիաները հանդիսանում են ինտերիերի և էքստերիերի գեղարվեստական դեկոր:
Հորինվածքը կազմված է մեկը մյուսի մեջ տեղադրված երկու հատած կոնից: Փոքր կոնից վեր է խոյանում 60 մ բարձրությամբ աշտարակը, որի վերին մասում տեղակայված են օդանավակայանի դիսպետչերական մասը և ռեստորանը: Արտաքին ծավալում (երկրորդ մակարդակ) երկրից մեկնող ուղևորների սպասասրահն է: Կենտրոնում ծառայողական սենյակներն են: Առաջին մակարդակում երկիր ժամանող ուղևորների սրահն է:
Իբրև շինանյութ օգտագործվել են երկաթբետոնն ու ապակին:
ՀՀ կառավարության և արգենտինյան Corporacion America ընկերության միջև կնքված պայմանագրի համաձայն՝ օդանավակայանը 2002 թ. հունիսից, 30 տարի ժամկետով կոնցեսիոն կառավարման է հանձնվել «Արմենիա» միջազգային օդանավակայաններ» ՓԲԸ-ին:
2019 թ. «Զվարթնոց» օդանավակայանը սպասարկել է ավելի քան 3 միլիոն ուղևորի, իսկ 2022 թ.՝ ավելի քան 3.5 միլիոն ուղևորի։
«Զվարթնոց» օդանավակայանը խորհրդահայ մոդեռնիզմի ճարտարապետության նվաճումներից է և արժանացել է ճարտարապետության ոլորտի մասնագետների ճանաչմանը, իսկ նրա նախագիծը բազմիցս նշվել է XX դ. ճարտարապետական ամենահետաքրքիր կառույցների շարքում:
«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ
Երևանի քաղաքապետարան