ԽՄԻՉՔՆԵՐ

Հայաստանը հայտնի է իր հյուրընկալությամբ և օտարերկրացիներին գրկաբաց ընդունելությամբ։ Իզուր չէ ժողովրդական ասացվածքն ասում, որ հյուրն Աստծունն է, իսկ յուրաքանչյուր հյուր Աստծո պարգև է։ Ուստի, երբ ընթրեք հայերի հետ, սեղանին անպայման կհայտնվի մի շիշ հիանալի հայկական կոնյակ՝ պատրաստված խաղողի ընտրված տեսակներից։ Տեղացիները նաև բարձր են գնահատում գինին, ​​գարեջուրը և բարձր ալկոհոլի պարունակությամբ (60-80%) տնական օղին, որը պատրաստված է խաղողից կամ տարբեր մրգերից ու հատապտուղներից: Հայկական զովացուցիչ ըմպելիքներից առավել տարածված են տեղական հանքային ջրերը, հատապտուղային և մրգային կոմպոտները, ինչպես նաև թանը և մածունը։ Առատ կերակուրից հետո հայերը նախընտրում են ըմպել հայկական բուրավետ և առողջարար բուսական թեյ կամ «սև» սուրճ, այսպես տեղացիներն անվանում են ջազզվեի մեջ պատրաստված սուրճը:

ԱԼԿՈՀՈԼ
Card image cap

Հայկական կոնյակ

Հայկական կոնյակը պատրաստվում է Արարատյան դաշտում աճեցված ընտիր խաղողից։ Այս թունդ ալկոհոլային խմիչքը պատմականորեն հայտնի է ամբողջ աշխարհում իր բարձր որակով, անհավատալի համով և լավագույն ավանդույթներով: Հայաստանում կոնյակի արտադրության համար հիմնականում օգտագործում են հայրենի խաղողի էնդեմիկ տեսակները: Պայմանավորված կոնյակի տարիքով և տեսակով, հայկական կոնյակները բաժանվում են երեք մասի. սովորական, տեսակավոր և կոլեկցիոն։ Կոլեկցիոն կոնյակները ամենաթանկն են, դրանք արտադրվում են տեսակավոր կոնյակներից, որոնք լրացուցիչ հնեցվում են առնվազն երեք տարի՝ կաղնուց պատրաստված տակառներում։ Կոլեկցիոն կոնյակները պահպանում են տեսակավոր կոնյակների անունները։


Հայաստանը խաղողի աճեցման ամենահին ավանդույթ ունեցող երկիրն է։ Հնագույն ձեռագրերն ու ժողովրդական ավանդազրույցներն ապացուցում են, որ ժամանակակից Հայաստանի տարածքում գինեգործությամբ և խաղողագործությամբ զբաղվել են մ.թ.ա XV դարից։ Հունական պատմիչներ Հերոդոտոսի, Քսենոփոնի, Ստրաբոնի աշխատություններում հիշատակվում է, որ հայկական կոնյակն արտահանվում էր հարևան երկրներ՝ վաճառելու համար։ Գինին էլ եղել է բարձր որակի, հին և զանազան։

Հայկական կոնյակի պատրաստման առանձնահատկությունը ջուրն է։ Եթե ֆրանսիական դասական կոնյակում օգտագործվում է թորած ջուր, ապա հայկականում՝ աղբյուրի։ Հայկական կոնյակի յուրաքանչյուր գործարան ունի իրեն անհարժեշտ ակն-աղբյուրները և կուպաժավորման ժամանակ օգտագործում է հենց դրանց ջուրը։

ԱԼԿՈՀՈԼ
Card image cap

Հայկական գինիներ

Գինու արտադրությունը Հայաստանում առանձնահատուկ տեղ է գրավում։ 2007թ. Արենի գյուղի մոտ գտնվող Արենի -1 (Թռչունների) քարայրում հնագիտական ​​պեղումների ժամանակ հայ, իռլանդացի և ամերիկացի հնագետների խումբը հայտնաբերել է աշխարհի ամենահին գինեգործական համալիրը, որը վկայում է, որ Հայաստանում գինին արտադրվել է դեռևս 6000 տարի առաջ։ Այդ առիթով 2011թ․-ին Հայաստանը հռչակվեց Գինու արտադրության հնագույն երկիր։ Քարայրում հայտնաբերվել են ճմլարան, եղեգնյա սնամեջ ցողուններ, կարասներ, խեցեղեն, անոթներ՝ գինու մնացորդներով, խաղողի կորիզներով և գինեգործական գործիքներով: Քարայրում փաստագրվել են իրավիճակներ, որոնք ակնհայտորեն կապված են թաղման ծեսի ու գինու արտադրության հետ և թվագրվում են մ.թ.ա. 4000-3800 թվականներով՝ համարվելով աշխարհում հնագույնը:


Ըստ աստվածաշնչյան լեգենդի՝ Նոյը, իջնելով Արարատ լեռից, տնկել է առաջին որթատունկը, այդպիսով հիմք դնելով գինեգործության ավանդույթին Հայաստանի տարածքում։ Հայաստանում գինեգործության զարգացման մասին վկայում են նաև հույն պատմիչ Հերոդոտոսի և հույն իմաստասեր Ստրաբոնի աշխատությունները։

Ժամանակակից հայկական գինեգործության պատմությունը սկսվել է 1887 թվականին, երբ այն ժամանակ հայտնի վաճառական Ներսես Թաիրովը Երևանի քաղաքային իշխանությունների թույլտվությամբ նախկին Երևանի բերդում հիմնել է Հայաստանում գինիների և կոնյակների արտադրության առաջին ձեռնարկությունը։ Սկզբում արհեստագործական մեթոդներով տարեկան արտադրվում էր մոտ 1200 դույլ գինի։ Չկարողանալով վաճառել այն՝ Թաիրովը վաճառեց իր ձեռնարկությունը ռուս խոշոր արդյունաբերող Նիկոլայ Շուստովին 1898 թվականին: Շուստովը, ձեռք բերելով Թաիրովսկայա թորման գործարանը, ուսումնասիրելով խաղողի գինիների պատրաստման և պահպանման գաղտնիքները, վերակառուցեց նկուղը, որտեղ տեղադրեց կաղնե տակառներ: Գինիների երկարատև հնեցման համար Շուստովը կառուցելով սպիրտի մաքրման խանութ, ընդլայնում է կոնյակի արտադրությունը։ Շուտով Երևանի բերդի տարածքում արտադրվող գինիներն ու կոնյակները, իրենց յուրահատուկ համի շնորհիվ, լայն տարածում են ստանում։

Հայաստանի հարավային տաք կլիման ապահովում է խաղողի հյութում շաքարի բարձր կուտակում (մինչև 30%), ինչը հնարավորություն է տալիս արտադրել մեծ քանակությամբ բարձրորակ, հարստացված, թունդ և քաղցր գինիներ։ Հայաստանում արտադրվել են նաև սպիրտի  բարձր պարունակությամբ սեղանի գինիներ։

Հայաստանում կարող եք փորձել տեղական խաղողի տեսակներից պատրաստված բոլոր գինիները, բայց երբևէ փորձե՞լ եք նռան գինի: Եթե ​​ոչ, ապա Հայաստանն այն վայրն է, որտեղ պետք է փորձել նռան գինի: Վերադառնալով Հայաստանից՝ հիշեք, որ այս գինին հիանալի նվեր է ձեր հարազատներին։

Երկրում կան տարբեր գինեգործարաններ, որոնք ոչ միայն ավանդական խմիչքներ են պատրաստում, այլև ազնվամորու, նռան և այլ մրգային ալկոհոլային խմիչքներ են արտադրում: Նուռը երկրի ազգային խորհրդանիշներից է, այն խորհրդանշում է հարստություն և պտղաբերություն: Նռան գինին հաճախ կոչվում է «Աստվածների խմիչք»: Մեկ լիտր մաքուր գինի արտադրելու համար անհրաժեշտ է մոտ 10-12 կգ (22-26 ֆունտ) միրգ: Հետևաբար, այն համարվում է ալկոհոլային դելիկատես:

Հայաստանի բնակլիմայական պայմանները կատարյալ են սպիտակ, վարդագույն և կարմիր տեսակների աղանդերային և շերի գինիների արտադրության համար։ Այս խաղողներն ունեն շաքարի բարձր մակարդակ, ինչը գինին ավելի թունդ է դարձնում` ալկոհոլի բարձր պարունակությամբ: Հայաստանում հիմնականում արտադրվում են չոր, կիսաչոր, կիսաքաղցր և քաղցր տեսակների գինիներ։ Շերի գինու արտադրությունը Հայաստանում սկսվել է խորհրդային իշխանության տարիներին, այն նշանակալի դեր է ունեցել խաղողագործության տեխնոլոգիաների զարգացման գործում։ Հայաստանում շերի տեսակի գինին պատրաստվում է խաղողի չիլար և ոսկեհատ տեսակներից։


ՏԱՔ
ՈՉ ԱԼԿՈՀՈԼԱՅԻՆ
Card image cap

Հայկական բուսական թեյ

Բուսական թեյերը կարող են պատրաստվել թարմ կամ չոր ծաղիկներից, մրգերից, տերևներից, սերմերից կամ արմատներից: Ամենաշատ սպառվող թուրմերն են՝ ուրցի, վայրի և ընտանի անանուխի, լորենու, նռան ծաղիկների, նռան չորացրած կեղևի և այլն։ Տերևներն ու ծաղիկները հավաքում են հատուկ ժամանակաշրջանում, լվանում, չորացնում են արևի տակ և պահում ողջ տարվա ընթացքում։ Տեղացիների ամենասիրելիներից մեկը դաղձով կամ ուրցով թուրմն է, կամ էլ՝ երկուսը միասին: Այն կարելի է պատվիրել ցանկացած սրճարանում և ռեստորանում․ պարզապես խնդրեք տեղական բուսական թեյ:


Թուրմի պատրաստումը շատ պարզ է՝ խոտաբույսերի վրա եռացրած ջուր են լցնում, ծածկում կափարիչով և թողնում են, որպեսզի թրմվի․ մի քանի րոպե՝ և վիտամիններով հարուստ թեյը պատրաստ է, կարող եք վայելել։

Տեղական բազմաթիվ ընկերություններ շատ ներկայանալի փաթեթավորմամբ արտադրում են բուսական թեյեր: Դրանք կարող եք ձեռք բերել սուպերմարկետներից՝ որպես բուժիչ և օգտակար նվեր ձեր հարազատների համար՝ արևոտ Հայաստանից։